top of page

Mangala bilgi ve film arşivine hoş geldiniz

TARİHTEN GÜNÜMÜZE MİRAS

BİR TÜRK ZEKA OYUNU "MANGALA"

 

Mangala iki kişi arasında oynanan basit bir taş oyunu gibi gözükse de düşünme gerektiren bir strateji oyunudur. Kurallarının basit oluşu her ortamda ve herkes tarafından oynanabilir olmasını sağlamaktadır. Mangala oyununda taşlarının oyuncu önündeki oyuk çukurlara konarak oynanması bu oyunun bazı yörelerde çukur veya kuyu oyunu olarak da anılmasına sebep olmuştur.

Tarihi araştırmalar bu oyunun eski Türk kavimlerinden Hunlar, Göktürkler döneminde bile oynandığını ortaya koymuştur. Tarih arşivlerinde eski bir Türk oyunu olarak geçmektedir. 16. yüzyıldan başlayarak Türk minyatürlerinde mangalaya ait çizimler vardır. Türk toplumunun dışında orta doğu ve Arap coğrafyasında da değişik şekillerde oynandığı bilinmektedir.  Yabancı seyyah ve araştırmacıların yazılarında Türklerin gelenek ve alışkanlıkları arasında mangola olarak yer almıştır.

 

Mangala oyun deyimi Arapça kökenli mankala kelimesinden gelmektedir. Mankala kelimesi aktarma, taşıma anlamına gelmektedir. Manga kelimesi de küçük askeri birlik anlamındadır. Taşların sıralanışı ve çukurlar arası taşların aktarılması düşünülerek bu oyuna mangala ismi verilmiştir.

 

Mangala da oynarken kendi çukuruna bir taş bırakma kuralı vardır. Bu Türk sosyal hayatındaki baba ocağına sahip çıkma geleneğinin bir temsili olarak oyuna adapte edilmiştir.  Taş kazanmak için rakibin taşlarını çift yapma kuralı ise Türk inanç ve devlet sistemi tarihindeki ikili anlayışı sembolize etmektedir. Eski Türk kavimleri göğü baba, yeri ana olarak kabul etmişlerdir.

 

İnsanların günümüzde unutulmuş bu zeka ve strateji oyununu eski Osmanlı filmlerinde görerek tekrar oynamaya başlanmış olması mutluluk vericidir. Unutulmuş eski değerlerimize sahip çıkılmalıdır. O dönemlerde oldukça popüler olan mangala oyunu diğer zeka, düşünme gerektiren oyunlar gibi zaman içinde bir kenara itilmiştir. Her zaman söylerim, düşünmek en zor işlerden biridir. İnsanlar her zaman en kolay şeyleri seçmeyi severler.

 

 

 

Kültür ve Turizm Bakanlığı Mangala Oyununun, Anadolu kültürünün köklü bir başlığı olduğunu, oyunun genç kuşaklara tanıtılmasının, yaygınlaştırılmasının yararlı olacağını, kültürel ve turistik alanlarda Türkiyenin tanıtımına katkı sağlayacağını bildirmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Mangala Oyununun okullarımızda oynatılması uygun bulunmuştur

Piyasada değişik çeşitlerde, ebatlarda ve fiyatlarda mangala oyun setleri satılmaktadır. Kendi keyfinize göre birini tercih edebilirsiniz. Evde ve okulda etkinlik olması için çocuklarınızla kendinizde değişik materyaller kullanarak mangala seti yapabilirsiniz. Örneğin: çocuklarla yumurta kutularından veya benzeri materyallerden mangala takımı yapabilirsiniz.  Oyun taşı olarak da fasulye, nohut veya düğmeleri kullanabilirsiniz. Sizlerde hayal gücünüzü kullanarak bir şeyler tasarlayabilirsiniz.

MANGALA NASIL OYNANIR?

Mangala oyunu iki kişi ve toplamda 48 taş ile oynanan bir oyundur. Her oyuncu 24 taşa sahip olarak oyuna başlar. Oyuna başlamadan önce tüm oyun çukurlarına 4 adet taş konmalıdır. Mangala oyun tahtası dikdörtgen şeklindedir ve üzerinde çukur oyuklarından oluşmaktadır. Mangala oyun tahtası üzerinde 12 oyuk çukur bulunmaktadır. Bu çukurlara ek her oyuncunun kazandığı taşları koyacağı ince, uzun birer hazine olarak isimlendirilen Mangala çukuru bulunmaktadır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Oyundaki temel amaç çukurlarda bulunan tüm taşları

saatin tersi yönünde (soldan sağa) hareket ederek kendi hazine (turnuvalarda mangala çukuru diye de geçmektedir) çukuruna toplamaktır. Kurayla oyuna ilk başlayacak oyuncu belirlenir. Oyuna başlayan taraflar önlerindeki istediği çukurdan taşları alarak oynayabilmektedir. Çukurdan alınan taşların hepsi bitene kadar, sıralı olarak her bir çukura gelecek şekilde (kendi hazine çukur ve rakip bölgedeki çukurlar dahil. Sadece rakip hazine çukuruna taş konmaz) konarak devam eder. Taşları aktarma sonrasında çukurlarda taş kalmadığında oyun da bitmiş olur ve Oyuncuların hazine çukurundaki kazanılan taşlar sayılır.

 

 

Mangala oyununda son taş kuralına göre taş ve hak kazanma imkanı mevcuttur.

 

SON TAŞ KURALINA GÖRE HAK KAZANMA

Oynayan tarafların son taşı kendi hazine çukuruna gelirse oynama hakkı tekrar aynı oyuncudadır. Yani oyuncunun son taşı hazine çukuruna geldiği sürece (kaç kere olduğu önemli değil) arka arkaya oynayabilmektedir.

 

SON TAŞ KURALINA GÖRE TAŞ KAZANMA

1- Oynayan tarafların son taşı rakibin bölgesindeki bir çukura geldiğinde, o çukurundaki taşları çift sayı (2-4-6-8-10 vb. fark etmez) yapıyorsa, o çukurdaki tüm taşları ganimet olarak alır ve kendi hazine çukuruna ilave eder. Oynama sırası karşı tarafa geçer.

 

2- Oynayan tarafların son taşı kendi bölgesindeki bir çukura geldiğinde ve o çukur boş ise o çukura atılan son taşla birlikte o çukurun karşısındaki rakip çukur içindeki tüm taşları ganimet olarak alabilir ve kendi hazine çukuruna ilave eder. Oynama sırası karşı tarafa geçer.

 

Bu iki taş kazanma kuralı dışında, taş kazanmanın bir başka kuralı da şudur; Oyunculardan hangi taraf kendi bölgesindeki tüm taşları önce bitirirse, rakibin kalan taşlarını alarak kendi hazine çukuruna ilave eder.

 

Hazine çukurunda en çok taş toplamış (25 ve üzeri taş) olan oyuncu oyunu kazanmış sayılır. Eğer oyun sonunda her iki tarafında taşları eşit sayıda çıkarsa oyun berabere bitmiş olur. Mangala oyununda taşları oynarken, çukurlardan bir diğerine aktarırken belirli matematiksel hesaplar yapmak, rakibin hamlelerini düşünmek gereklidir. Bunun için oyuncular, rastgele oynama yerine stratejik olarak düşünmeli ve bir plan içinde oynamalıdır. 

Eski bir Türk oyunu olarak eski zamanlarda Kafkas bölgesi, Orta doğu, Afrika coğrafyalarında yayılmıştır. Bu coğrafyalarda oyun yöresel isimler almış ve bazı kurallarında da değişim olmuştur. Kafkas bölgesi Türk coğrafyasında DOKUZ KUMALAK  olarak oynanmaktadır ve taş sayısı farklı olmanın dışında kurallar hemen hemen aynıdır.

Amerika ve Avrupa kültürü bu oyunu "MANCALA" olarak oynamaktadır.

Mangala oyununu oynamak

insanlara ne kazandırır?

 

  • Analitik düşünme becerisini geliştirir,

  • Hafızayı güçlendirir,

  • Stratejik düşünme yeteneğini kazandırır,

  • Doğru planlama yeteneği kazandırır,

  • Matematiksel hesaplama yeteneği kazandırır,

  • Ön görme yeteneğini geliştirir,

  • Hızlı ve doğru karar verebilme yeteneği kazandırır,

  • Mücadele gücünün gelişmesini sağlar,

  • Dikkati ve konstantrasyonu artırır.

Tüm videolar internet dünyası üzerinden genel izlenime sunulmuş olup, hakları düzenleyicilerine aittir. Bilgi ve tanıtım amaçlı burada kullanıcıların izlenimine sunulmuştur.

Zeka ve Strateji Oyunu "MANGALA" nasıl oynanır ?

Kuralları nelerdir ?  Tanıtım videosunu izleyerek öğrenebilirsiniz.

Çocuklar için çizgi film: "Küçük Hezarfen Mangala Oynuyor"

bottom of page